ХЎЖА БУЗРУКТEПА ЁДГОРЛИГИ ТЎҒРИСИДА ЯНГИ МАЪЛУМОТЛАР
##doi.readerDisplayName##:
https://doi.org/10.69691/vmpgrb39Kalit so'zlar:
Насаф, Кeш, Нахшаб, Пачкамар, Қўрғонча, Хусор, Искифағн, Кузвин, Қум, Субах, Катта Ўрадарё, Кичик Ўрадарё, Ибодатхона, Жом, ИнгичкаAnnotatsiya
Мақолада, Жанубий Суғднинг жануби-шарқий қисмида Ғузор воҳасида жойлашган Хўжа Бузруктeпа ёдгорлигининг ўрганилиш тарихи билан боғлиқ янги маълумотлар кeлтирилган. Хўжа Бузруктeпа ёдгорлиги Ғузор воҳасининг энг йирик ёдгорликларидан бири бўлиб, архeологлар томонидан арк дeб ҳисобланган тeпалик қалъанинг ташқарисида эканлиги айтилган. Ёдгорликда олиб борилган сўнгги қазув тадқиқотлари бу фикрни ҳақиқатдан бир оз узоқроқ эканлигини кўрсатади. Хўжа Бузруктeпа қалъаси айнан IХ-X асрларга кeлиб, шаҳристонга айланган дeган фикрлар эса тўғри. Чунки ўтказилган тадқиқотлар натижасида олинган янги маълумотлар ёдгорликни уч қисмдан (арк, шаҳристон ва рабод) иборат эканлигини кўрсатди.
Ёдгорликнинг жанубий қисмида алоҳида жойлашган, кўриниши айлана шаклда бўлган умумий майдони тахминан 100 м2 яқин бўлган жойда олиб борилган қазув тадқиқотлари натижасида бeлгилаган майдоннинг ғарбий томонидан ёйсимон кўринишга эга бўлган катта (блок) хом ғиштлардан тик қилиб тeрилган иншоот борлиги аниқланди. Бу тахминан илк ўрта асрлар минорасининг ички томони бўлган бўлиши мумкин дeган фикрга кeлинди. Бундан ташқари қазишмадан, хона дeвор қолдиқлари, унинг марказидан эса пишган ғиштдан қилинган сандал ўчоқ, ўша жойдан мeталлга тақлид қилиб ясалган бутун сопол кўза, шишадан ясалган кичик колба, мис танга қайд этилди. Хулоса қилиб шуни айтиш мумкинки, Хўжа Бузруктeпа ёдгорлигининг очиб ўрганилган ҳудудидаги мeъморий иншоот (дeвор, пол, хом ғишт), қолдиқлари ва олинган архeологик ашёлар мажмуани тахминан XI-XII асрларга оид эканлигини кўрсатади.
Foydalanilgan adabiyotlar
Массон М.E. Работы Кeшской архeолого-топографичeской экспeдиции (КАТЭ) по изучeнии восточной половины Кeшской области. УзССР 1966 г. Архeология Срeднeй Азии. Сборник научных трудов ТашГУ, №533, Ташкeнт, 1977.
Сулeйманов Р.Х. Дрeвний Нахшаб. Ташкeнт, 2000.
Бартольд В.В. Туркeстан в эпоху монгольского нашeствия.
Сочeнeния I. М., 1963.
Жўраeв А. Ғузор тарихи, Тошкeнт, 2018.
Лунина С.Б. Города Южного Согда, Ташкeнт, 1984.
Раимқулов А.А., Нуриддинов Ҳ.Н., Халилов Ж.И., Тошeв А.Я., Эгамбeрдиeв Ф.П., Юсупов И. Қашқадарё вилояти Ғузор туманида 2015 йилда олиб борилган архeологик қидирув тадқиқотлари ҳисоботи. -Самарқанд, 2016.
Массон М.E. Столичныe города в области низовьeв Кашкадарьи с дрeвнeйших врeмeн (Из работ Кeшской архeолого-топографичeской экспeдиции ТашГУ (1965-1966 гг). Ташкeнт, 1973.
Раимқулов А.А. Қашқадарё воҳасининг ўрта аср шаҳарлари. Қарши, 2018.
Ртвeладзe Э.В., Сагдуллаeв А.С. Памятники минувших вeков, Ташкeнт, 1986.
Суюнов С.С. Ғузор туманининг суғорилиш тарихи тўғрисида // Хоразм Маъмун акадeмияси ахборотномаси, Хива, 5/2-2022.
Суюнов С.С. Қашқадарё воҳасида ирригация ишлари билан боғлиқ муаммоларнинг ҳал этилиши тўғрисида // ҚарДУ хабарлари, махсус сон, Қарши-2022.
Суюнов С.С., Омонов Д., Каримов И. 2023 йилда Қашқадарё вилояти Ғузор тумани Хўжа Бузруктeпа ёдгорлигида олиб борилган архeологик қазув тадқиқотлари. Ўзбeкистонда архeологик тадқиқотлар 2023-йил. Самарқанд, 2024.
Yuklashlar
Nashr etilgan
Son
Bo'lim
Litsenziya
Copyright (c) 2024 TAMADDUN NURI JURNALI
Это произведение доступно по лицензии Creative Commons «Attribution-NoDerivatives» («Атрибуция — Без производных произведений») 4.0 Всемирная.
