ШИМОЛИЙ БАҚТРИЯНИНГ СЎНГГИ БРОНЗА ВА ИЛК ТЕМИР ДАВРИ ПАЛЕОБОТАНИК МАТЕРИАЛЛАРИ ҚИЁСИЙ ТАҲЛИЛИ

Mualliflar

##doi.readerDisplayName##:

https://doi.org/10.69691/pb8jb469

Kalit so'zlar:

Ўзбекистоннинг жануби, бронза даври, илк темир даври, Сополли маданияти, палеоботаник маъдумотлар, илк деҳқончилик маданияти.

Annotatsiya

Ушбу мақолада Сурхондарё воҳаси ва жанубий Ўзбекистондаги қадимги деҳқончилик маданияти ва унинг ривожланиш жараёнлари тасвирланган. Илк ўтроқ деҳқончилик маданияти бронза даврида, яъни милоддан аввалги III минг йиллик охирида пайдо бўлган ва Сополли маданияти билан боғлиқлиги ва Сополли маданияти кенг ҳудудларга тарқалганлиги, унга Тожикистон ва Шимолий Афғонистондаги Дашли маданияти ҳам кирганлиги ўз аксини топган. Неолит даврида маҳаллий халқлар овчилик ва теримчилик билан шуғулланган, кейинчалик деҳқончиликка ўтган. Сурхондарё воҳасида бронза даврида кичик микровоҳалар пайдо бўлиб, уларда суғорма деҳқончилик ривожланган. Археологик топилмалар, хусусан Сополлитепа ва Жарқўтон ёдгорликларида топилган ғалла омборлари, қадимги халқларнинг буғдой, арпа ва узум етиштирганлигини кўрсатади. Текширувлар натижаларига кўра, маҳаллий халқлар қишлоқ хўжалигида сув таъминоти ва суғориш тизимидан фойдаланган. Шунингдек, Сополлитепа қабрларидан топилган мато қолдиқлари маҳаллий деҳқонлар пахта ва ипак етиштирганлигини тасдиқлайди. Деҳқончилик маданиятининг ривожланиши бронза давридан илк темир давригача давом этганлиги тўрғисида фикрлар баён этилган.

Muallif tarjimai holi

  • Ollabergan Askarov

    ЎзРФА Миллий археология маркази

Foydalanilgan adabiyotlar

Исламов У.И. Пещера Мачай. Ташкент: Фан, 1975. – С. 76.

Аскаров А.А. Древнеземледельческая культура южного Узбекистана Ташкент: Фан, 1977. – С. 117-118.

Лисицина Г.Н. Становление и развитие орошаемого земледелия в Южной Туркмении. М: Наука, 1978. –С. 135-136.

Массон В.М. Первая цивилизация. М.: Высшая школа, 1989. –С. 78.

Вавилов Н.И. Центры происхождения культурных растений// Труды по прикладной ботанике и селекции. -1925. - Т. 16. - Вып. 2.-С. 7-8.

Вавилов, 1925, с. 25-32.

Асқаров А.А. Ўзбек халқининг келиб чиқиш тарихи Тошкент: O‘zbekiston, 2015. –Б. 146.

Ширинов Т.Ш. Винодельня Джаркутана – памятник эпохи бронзы юга Узбекистана // ИМКУ. Вып. 24. Ташкент: Фан, 1990. – С. 18-28.

Аскаров А.А. Сапаллитепа Ташкент: Фан, 1973 –С. 18

Абдуллаев Б., Аскаров А.А. Джаркутан. Ташкент: Фан, 1973. – С. 46.

Пугаченкова Г.А., Ртвеладзе Э.В. Северная Бактрия – Тохаристан. Очерки истории и културы (древность и средневековье).Ташкент: Фан, 1990. С.22-38.

Yuklashlar

Nashr etilgan

2024-10-31