FUZULIY SHE’RIYATIDAGI BA’ZI OBRAZLARNING ASKETSIZM NUQTAYI NAZARIDAN FALSAFIY TAHLILI

Mualliflar

  • Mehmet Munir Author

##doi.readerDisplayName##:

https://doi.org/10.69691/x7h3tp53

Kalit so'zlar:

Fuzuliy, zohidlik, falsafa, aql, estetik mavzu, estetik ob'ekt, estetik bilim, olam, olam, inson, jamiyat, hayot, taqdir, oqilona bilish.

Annotatsiya

Ushbu falsafiy tahlil urinishida dono shoir Fuzuliy she’rlari bilan uning ruhiy olami o‘rtasidagi munosabat (tafakkur harakati) mohiyati falsafiy tahlil usuli bilan tushuntirib berishga harakat qilinadi. Buni qilishdan asosiy maqsadimiz – estetik ob’ekt bo‘lgan Fuzuliy she’riyati bilan uni yaratgan estetik sub’ekt (Fuzuliy) o‘rtasida (ichki va tashqi unsurlarni hisobga olgan holda) estetik bog‘liqlik qanday o‘rnatilganligini tushuntirishdir. Agar bunga erishish mumkin bo‘lsa, estetik predmetga oid bilimlar (estetik bilim sifatida) ma’lum darajada sub’ektivlikdan xoli bo‘lishi va ratsional bilimga teng axborot qiymatiga ega bo‘lishi ko‘rsatiladi.
Fuzuliy taxminan 1480-1556 yillar orasida yashab, she’rlari bilan turk va islom olamida adabiyotshunos va shoir sifatida tanilgan. U she’r yozish uchun yetarlicha biladigan arab va fors tillarini, shuningdek, ona tili turkiy tilni bilishi bilan mumtoz islom va turk adabiyotining yangi ijodkorlaridan biridir. Fuzuliyning fikricha, she'riyat san'ati odamlarga umumiy borliqdan yuqoriga ko'tarilish imkoniyatini beruvchi imtiyozli mavqe yaratadi. Fuzuliy she'riyat san'atidagi ustunligini g'azallarida yaqqol namoyon etgan bo'lsa-da, "Leyla vü Mecnun" nomli masnaviyi bilan shoir sifatida shuhrat qozongan.

Muallif tarjimai holi

  • Mehmet Munir

    Turkiya Karabuk universiteti Adabiyot fakulteti “Falsafa” kafedrasi professori, fan doktori

Foydalanilgan adabiyotlar

Əhməd Həmdi Tanpınar, “XIX əsr Türk ədəbiyyatı tarixi”, Haz.: Abdullah Uçman YKY, İstanbul, 2006.

* Əhməd Həmdi Tanpınar, “Ədəbiyyat üzərinə məqalələr”, Haz.: Zeynep Kerman, Dergâh Yay., İst, 1977.

* Aristotel, “Poetika”, Çev.: İsmail Tunalı, Remzi Kiatapevi, İstanbul, 1976, S.1447a.

* Cövdət Qüdrət, “Füzuli”, İnkılap Kitabevi, İstanbul, 1985.

* Erol Güngör, Doktorluq, Dosentlik, Professorluq dissertasiyaları, Yer-Su, 2018.

* Füzuli, “Leyli və Məcnun”, Haz.: Muhammet Nur Doğan, YKY., İstanbul, 2000.

* Hasibe Mazıoğlu, “Füzuli və Türkcə Divanı'ndan seçmələr”, Ank., Kültür Bakanlığı Yay., 1992.

* Həmid Araslı, “Məhəmməd Füzulinin əsərləri”, Şərq-Qərb, Bakı, 2005.

* İbnü’l Emin Mahmud K. İnal, “Son əsr Türk Şairləri”, Milli Eğitim Basımevi, İst., 1988.

* Köprülüzade Mehmed Fuad, Fuzulî Hayatı ve Eseri, Yeni Şark Kütüphanesi, İstanbul, 1924.

* Nitsşe, “Zəşdüşt belə deyirdi”, Çev.: Turan Oflazoğlu, Cem Yayınları, İstanbul, 1991.

* Ü.Aslan-H.Taş-Ö.Zülfe, Tahir Üzgör’e Armağan, “Abdullah Surun “Füzuliyə bir nəzər” məqaləsi, Yayınevi, Ankara, 2018.

* Takiyettin Mengüşoğlu, “Fəlsəfəyə giriş”, Remzi Kitapevi, İstanbul, 1983.

Yuklashlar

Nashr etilgan

2024-08-30